کد مطلب:8718 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

چرا خون نجس و خوردن آن حرام است؟

واقعيت آن است كه فلسفه برخي از احكام دقيقاً معلوم نيست اگر چه در پيشگاه الهي مصلحت واقعي و حقيقي دارد كه ما از آنها خبر نداريم و به همين خاطر بايد تعبداً آنها را پذيرفت،(1) اما در برخي از روايات به علت حكم تصريح شده است(2)، نجاست و حرمت خون از اين امر مستثنا نبوده و نجاست و حرمت مبتني بر مفاسد و پيامدهاي منفي است كه در خوردن خون وجود دارد. به نظر ميرسد بين نجاست خون و حرمت خوردن آن رابطه وجود دارد، يعني به دليل زيانهايي كه در خوردن وجود داشته، اسلام نخست به نجاست آن حكم كرده است.

تا از خوردن آن پرهيز شود. يكي از نويسندگان در ذيل و تفسير آيه 173 بقره مينويسد: دومين چيزي كه در آيه تحريم شده خون است. خونخواري هم زيان جسمي دارد و هم اثر سوء اخلاقي، چرا كه خون از يك سو ماده كاملاً آمادهاي است براي پرورش انواع ميكربها. تمام ميكرب هايي كه وارد بدن انسان ميشوند، به خون حمله ميكنند. و آن را مركز فعاليت خويش قرار ميدهند، به همين دليل گلبولهاي سفيد كه پاسداران و سربازان كشور تن انسانند، همواره در منطقه خون پاسداري ميكنند تا ميكروبها به اين سنگر حساس كه به تمام مناطق بدن ارتباط نزديك دارد، راه پيدا نكنند. مخصوصاً هنگامي كه خون از جريان ميافتد و به اصطلاح ميميرد، گلبولهاي سفيد از بين ميرود، به همين دليل ميكربها كه ميدان را خالي از حريف ميبينند، به سرعت زاد و ولد كرده و گسترش مييابند، بنابر اين اگر گفته شود خون به هنگامي كه از جريان ميافتد، آلودهترين اجزاي بدن انسان و حيوان است، گزاف گفته نشده (خوني كه در رگها جريان نداشته باشد، خون مرده محسوب ميشود و همين طور خوني كه از حلق به هنگام خوردن پايين رود، خون مرده است). از سوي ديگر امروزه در علم غذاشناسي ثابت شده كه غذاها از طريق تأثير در غدهها و ايجاد هورمونها در روحيات و اخلاق انسان اثر ميگذارند. از قديم نيز تأثير خونخواري و قساوت و سنگ دلي به اثبات رسيده است... در حديثي ميخوانيم: آنها كه خون ميخورند، آن چنان سنگدل ميشوند كه حتي ممكن است دست به قتل پدر و مادر و فرزند خود بزنند.(2)

به خاطر زيانهاي اخلاقي، رواني و جسمي خون بوده است كه اسلام هم به نجاست آن حكم نموده و هم به تحريم آن: انّما حرّم عليكم الميتة الدّم و لحم الخنرير...(3) خداوند تنها مردار و خون و گوشت خوك و آنچه را با نام غير خدا سر بريدهاند، بر شما تحريم كرده است.

در اسلام از خوردن خون نهي و به نجاست آن حكم شده است، اما استفادههاي معقول مانند تزريق خون براي نجات جان مجروحان و بيماران و مانند آن، اشكال ندارد، حتي دليلي بر تحريم خريد و فروش خون براي اين موارد در دست نيست، چرا كه استفادههاي عقلايي و مشروع مورد نياز عمومي است.(4) و اين بدان جهت است كه آثار منفي خون در نجاست و حرمت خوردن نقش دارند.

پي نوشتها:

1 - مرتضي مطهري، اسلام و مقتضيات زمان، ج 2، ص 27.

2 - تفسير نمونه، ج 1، ص 586 - 585 و ج 1، ص 439.

3 - نحل (16)، آيه 115.

4 - تفسير نمونه، ج 1، ص 589.